Pofyrtane dzieje Folwarku część VII |
|
Dynastia
Habsburgów: 1- król Rudolf I (1218-1291) 2 - Król Albrecht (1255 - 1308) 3 - Król Fryderyk (Piękny) (1289 1330) 4 - Książę Albrecht II (1298 - 1358) 5 - Książę Rudolf IV (1339- 1365) 6 - Książę Albrecht III (1348-1395) 7- Książe Albrecht IV 1377- 1404) 8 - Król Albrecht II (1397-1439) 9 - Książe Leopold III (1351 - 1386) 10 - Cesarz Fryderyk III (1415 - 1493) 11 - Cesarz Maximilian I (1459 - 1519) 12 - Cesarz Karol V (1500- 1558) 13- Cesarz Ferdynand I (1503 - 1564) 14 - Cesarz Maximilian II (1527 - 1576) |
15 - Cesarz Rudolf II (1552- 1612) 16 - Cesarz Matthias (1557-1619) 17 - Cesarz Ferdynand II (1578-1637) 18 - Cesarz Ferdynand III (1608-1657) 19 - Cesarz Leopold I (1640-1705) 20 - Cesarz Józef I ( 1678 -1711) 21 - Cesarz Karol IV (1685 - 1740) 22 - Cesarzowa Maria Teresa (1717-1780) 23- Cesarz Józef II (1741- 1790) 24- Cesarz Leopold II (1747 1792) 25 - Cesarz Franciszek II/I (1768-1835) 26 - Cesarz Ferdynand (1793-1875) 27 - Cesarz Franciszek Józef (1830-1916 28 - Cesarz Karol I (1887-1922) * Cesarze na ziemi opolskiej (od 1558 do 1740) |
W
1532 roku
Śląsk od Czechów przejęli książęta z dynastii Habsburgów.
|
|
|
Cesarz Rzymski Narodu i Niemieckiego Carolus V.
|
|
|
W styczniu 1531 roku stany wybrały Ferdynanda I
na króla
Rzymu i Niemiec - (koronacja 11.01.1531 w Aachen). |
|
Wracamy do Opola. 27 marca 1532 roku zmarł ostatni przedstawiciel Piastów opolskich Jan II "Dobry", który był również panem (od 1521r.) w księstwie raciborskim. Podczas jego panowania udało mu się skupić w swoich rekach niemal cały Górny Śląsk. Książę wydał wiele dokumentów świadczących o jego gospodarności, prawa miejskie i przywileje. W 1531r. wydał wielki przywilej ziemski dla księstwa opolsko-raciborskiego (tzw. przywilej Hanajski). Była to prawie jak konstytucja dla ziem Górnego Śląska. Po jego śmierci zaczęły się kłopoty spadkowe, Jan nigdy się nie ożenił i nie miał następców, powodem według wiarygodnych źródeł była impotencja. W związku z tym dwór książęcy w Opolu na wiele lat przed śmiercią Jana stał się miejscem rywalizacji różnych władców mających nadzieję na intratny spadek. W 1512 roku
Jan
"Dobry" zawarł pakt o wzajemnym dziedziczeniu z księciem "Karnowskim"
Jerzym (margrabia brandenburski) z dynastii Hohenzollernów.
Księstwo "karnowskie" ( jako samodzielne obszary Karniowa, Bruntalu i
Vrbna - dzisiaj Czechy graniczące z księstwem raciborskim). Układ między
ostatnim Piastem Janem Dobrym i księciem Jerzym Hohenzollernem
przez Habsburgów został unieważniony (w 1528r.), ale książę Jerzy
nie ustawał w staraniach o uzyskanie księstwa opolskiego. Po długich,
jeszcze za życia Jana Dobrego - pertraktacjach z
Ferdynandem - układ zmodyfikowano -zezwolono Jerzemu
jedynie na prawo do zastawu za 183 333 guldenów węgierskich, nie wcześniej
jednak jak rok po śmierci Jana, a gdy Ferdynand zapłaci tę
sumę, księstwo opolskie ma zostać nierozłącznie przy Czechach. Powrót księstwa opolskiego i raciborskiego po zarząd Habsburgów dało początek nowej organizacji, która przetrwała do czasów nowych właścicieli Hohenzollernów, do roku 1740. Na czele księstwa stał starosta krajowy, któremu podlegał burgrabia (odpowiedzialny za gospodarkę na zamku). Nadrejent rządził majątkami ziemskimi, a wszyscy podlegali Kamerze Śląskiej* we Wrocławiu. Wyjazd Królowej Izabeli to jeszcze nie koniec "handlowania" Śląskiem. Jeszcze dwukrotnie księstwo opolskie i raciborskie zostały ofiarowane do Siedmiogrodu 1598 i 1621-1624 a w latach 1645-1666 znajdowały się w rekach polskiej rodziny królewskiej Wazów - Władysława IV (w zastawie za pożyczkę). Po różnych intrygach wracamy (nasze ziemie wracają) do Habsburgów, do czasu zajęcia Śląska przez Prusy w 1740 roku *Cammer - Kamera Śląska , urząd stworzony w roku 1558 w celu zajmowania się sprawami finansowymi , w pierwszym rzędzie pobieraniem dochodów z dóbr królewskich. Urząd ten był władzą zwierzchnią dla wszystkich królewskich urzędników finansowych oraz dla niższych władz administracji ogólnej w sprawach finansowych. W skład kamery urzędującej we Wrocławiu wchodził przewodniczący i trzech do czterech radców ( i dość znaczny aparat urzędniczy)
|
|
W 1532 Król Ferdynand I z pana lennego, stał się rzeczywistym właścicielem księstwa opolskiego. Ponieważ jednocześnie (1527), był uwikłany w wojnę z Janem Zapolyą ( wojewodą, który go uprzedził w zdobywaniu korony węgierskiej ) i Turkami, którzy wojewodzie pomagali i oblegali Wiedeń, Śląsk traktował jako skarbnicę, gdzie mógł podreperować swoje finanse. Tu znajdujemy wytłumaczenie - powstania śląskich urbarzy, gdzie spisano wszystkie dochody z księstwa opolskiego i raciborskiego, obowiązki pańszczyźniane - edykt cesarski (1562). W 1558 rok powołanie Cammer. Intrygi z margrabią Jerzym o ojcowiznę (skarbiec - Jana Dobrego) Pierwsze urbarze dla Śląska opolskiego i raciborskiego powstały w latach 1532-1534 ale w czasie II wojny zginęły.
|
|
|
Cesarz
Rzymski i Narodu Niemieckiego Ferdynand I Życiorys
Ferdynanda I "naszego pierwszego cesarza",
jest bardzo ciekawy. Urodzony w Hiszpanii
1503 roku. Jako 18 letni zostaje koronowany na króla Niemiec
(28 kwietnia 1521 roku) za przyzwoleniem swojego starszego brata cesarza
Karola V. Panuje w Austrii, Tyrolu i w
górnych prowincjach we Włoszech. 26 maja tego samego roku poślubia
księżniczkę Annę urodzona w Pradze. Z
tego związku urodziło się 15 - książąt i księżniczek, 13 - z nich przeżyło
swoich rodziców. |
Potomstwo Ferdynanda. |
|
1- Elisabeth
*1526 w Pradze + 1545 w Wilnie . Od 1543 żona(17lat) - Zygmunta II Augusta
Króla Polskiego ostatni z Jagiellonów, jego matką była Bona Sforza
(Mediolan) 2 - Maximilian II - nasz późniejszy drugi cesarz. 3 - Anna *1528 w Pradze + 1590 w Monachium - księżniczka Bawarska. Zamężna z Hrabią Albrecht V Bawarski 4- Ferdynand II *1529 Linz + 1595 w Innsbruck. Żonaty I żona (dwa lata starsza) Pfilippine Welser (patrycjuszka), II żona (16 letnia) Anna Katharina księżniczka z Mantua. 5 - Maria *1531 w Innsbruck +1581 w Hambach nad dolnym Renem. (1546 rok) jako 15 letnia, zamężna z Wilhelmem księciem Bergu. 6 - Magdalena *1532 w Innsbruck + 1590 w Hall/Tirol zakonnica. Założycielka domu dla pań gdzie sprawowała role przełożonej (zmarła jako służebnica Bogu - błogosławiona) 7 - Katharina *1533 w Innsbruck + 1572 w Linz . Zamężna (1549 rok) jako 16 letnia z Franz III książę Mantua 8 - Eleonora *1534 w Innsbruck + 1594 w Mantua. Zamężna (1561 rok) jako 27 letnia z Wilhelmem III Książe Mantua. 9 - Margarethe *1536 w Innsbruck +1566 w Hall/Tirol - od 1563 roku przebywała w zakonie. 10 - Johann * 1538 w Innsbruck + 1539 w Innsbruck 11 - Barbara *1539 w Innsbruck + 1572 w Ferrara. Zamężna (1565 rok) jako 26 letnia Alfons II książę Ferrary 12 - Karol II * 1540 w Wiedniu + 1590 w Graz. Żonaty z (20letnią) Marią Anną księżniczka Bawarii 13 - Ursula *1541 w Wiedniu + 1543 w Innsbruck 14- Helena *1543 w Innsbruck + 1574w Hall/Tirol - zakonnica w Hall/Tirol 15 - Johanna * 1547 w Wiedniu + 1578 w Florencji. Zamężna (1565
rok) jako 18 letnia z Franciszkiem I arcyksięciem Toskanii |
|
Ferdynand I urodzony (1503) w Hiszpanii i tam wyrastał obok swojej matki, w przeciwieństwie do swojego brata Karola V, który urodził się (1500) w Szwajcarii a wychowany we Wiedniu przez swoją ciotkę. Bracia ( jak piszą kroniki) nie znali się z widzenia, a Karol od urodzenia do 17-tego roku życia nie znał z widzenia swojej matki (może z portretu ?) , ani swojej siostry Eleonory. W Hiszpanii, gdzie się spotkali w 1517 roku, zobaczył też po raz pierwszy swoja siostrę Katarzynę. Karol jako 15-letnie dziecko w 1515 roku został uznany urzędowo jako pełnoletni, a jako 16- letni został królem Hiszpanii. Matka została pozbawiona swoich praw czemu się sprzeciwiła i z tego powodu została internowana przez syna (za zgodą cesarza Maximiliana I - przymusowy pobyt w Hiszpanii). |
|
Ferdynand I wychowywany na dworze hiszpański przez swoją internowana matkę Johannę (infantkę - Kastylii i Aragonii) jako drugi pretendent do godności cesarza, był bardzo zazdrosny o swojego starszego brata Karola. Po koronacji Karola na króla Hiszpanii musiał (1518 r.) przenieść się do Brukseli. W 1521 roku Karol, już jako król Rzymu i Niemiec (od 1519 roku), zezwolił na koronację swojego 18-letniego brata na króla Austrii. |
|
|
|
|
|
|
|
Kupiony za dukaty pokój pozwolił Ferdynandowi na wsparcie swojego brata (już cesarza) Karola V na zachodzie, wielkiego kraju Habsburgów w walce przeciw protestantom. |
|
Tezy Luthra znalazły wielu zwolenników, również w
naszym księstwie opolsko raciborskim. |
|
Na bazie niezadowolenia społecznego i częściowo pod wpływem błędnie rozumianej nauki Lutra o wolności chrześcijańskiej, w 1525 roku wybuchła w Niemczech wojna chłopska. Początkowo Luther usiłował pośredniczyć i wstawiał się za umiarkowanymi żądaniami chłopów, gdy jednak chłopi dopuszczali się zbrodni, wezwał, aby w sprawę wdała się władza państwowa (Ferdynand I). Ostateczna bitwa miała miejsce pod Frankenhausen, gdzie doszło do zupełnego pogromu zbuntowanego chłopstwa, i pogromu wziętych do niewoli chłopów, pomimo próśb Luthra, aby z tymi, którzy się poddali obejść się pobłażliwie. Łącznie w czasie wojny chłopskiej zginęło ok. 150 tys. osób. |
|
Po śmierci brata cesarzu Rzymu i Rzeszy Niemieckiej Karola V (1558) jego miejsce zajmuje Ferdynand I. | |
Ferdynand próbował (przed III soborem Trydencki) -
przepaść pomiędzy katolikami i protestantami połączyć mostem (proponował
komunię pod dwiema postaciami, zezwolenie na małżeństwa kapłanów,
nabożeństwa w języku narodu, podział wielkich obszarów biskupich) jego
starania pozostały bezskuteczne. Sobór Trydencki zakończył się, nie
przywracając pokoju w kościele. Ustanowiono jednak szereg dobroczynnych
organizacji i zniesiono wiele nadużyć. |
|
W 1562 roku doprowadził do koronacji (zwolennika
protestantyzmu) swojego syna Maximiliana II na króla Rzymu i Narodu
Niemieckiego. Przed wyborem na króla, Maximilian II wobec swojego ojca
zobowiązał się do pozostania wiernym kościołowi katolickiemu i jego nauce. |
|
W 1564 roku 25 sierpnia po długiej chorobie
zmarł cesarz Ferdynand I. |
|
Odpowiedz cesarza na te zarzuty: |
|
Takiego mieliśmy pierwszego cesarza , do którego należeli poddani Folwarczanie w latach 1532-1564 | |
pozdrowienia z folwarku rudolf |
|